Polyvagaal Theorie in het dagelijks leven
Angelique Pollen
in adoptie, Gezondheid, Life Events, Polyvagaal Theorie, Safe and Sound Protocol, Tension Releasing Exercises
juni 2, 2025
Regelmatig krijg ik de vraag ‘wat kan je nou met die Polyvagaal Theorie’ en wat ‘levert TRE nou op’. Onlangs had ik een ervaring waarbij ik tijdens TRE dieper ging dan ooit. Ik neem jullie graag mee in deze persoonlijke ervaring over verlies en rouw bij adoptie. Daarna analyseer ik mijn gebeurtenissen vervolgens op een Polyvagale wijze.
Mijn lichaam doet zo’n pijn!
Ik weet niet waar ik het zoeken moet. Al weken word ik wakker met verkrampte handen en spierpijn op plekken waar ik niet wist dat ik spieren had, en pas na een paar uur wordt het iets meer soepel. Ik ben zo stijf dat ik niet eens meer voorover kan buigen.
😣 Ik heb dit vaker gehad in mijn leven. Vroeger was dat reden om veel pijnstillers te nemen en via de huisarts bij specialisten terecht te komen voor verder onderzoek. Sinds ik een bewuster pad volg, ‘zit’ ik met de pijn. En dat is niet gek na wat ik heb meegemaakt.
💔 De laatste maanden leefde ik in spanning. Mijn veilige haven, degene van wie ik onvoorwaardelijke liefde ontving, is er niet meer.
Ik rouw en mijn lichaam komt tot ontspanning, zodat ik nu de fysieke pijn voel van al die maanden ‘aan’ staan. Tenminste, dat is wat ik dacht.
🌿 Wekenlang accepteer ik de pijn en zette mijn hulpbronnen in. Ontving steun en liefde van familie, vrienden en professionals.
Ik luisterde naar SSP Safe and Sound Protocol luistertherapie en deed regelmatig TRE – Tension Releasing Exercises.
🧠 Ik voelde me emotioneel en mentaal in een gezond rouwproces, maar fysiek ging het steeds slechter.
Iedere keer weer nodigde ik mijn spieren uit te ontspannen en stelde mijzelf gerust dat ik niet meer alert hoefde te zijn..
🔁 Tijdens een TRE sessie bleven woorden als veilige haven en onvoorwaardelijke liefde bleven dansen in mijn hoofd.
En toen kwam plots een moment van intens, diep verdriet dat ik nooit zo eerder ervaren heb. Verdriet uit een tijd waarin ik nog geen invulling kon geven aan wat mij overkwam — laat staan woorden.
🧸 mijn adoptiewond werd geraak! – Het verlies van mijn veilige haven en onvoorwaardelijke liefde raakte mijn adoptiewond. Ik voelde het lijfje van de baby die ik ooit was – in doodsangst, zonder veiligheid of onvoorwaardelijke liefde. Tot hij zich over mij ontfermde. Zijn verlies activeerde die oude blauwdruk van onveiligheid opnieuw.
🚨 Mijn lichaam zit vast in een herbeleving! – Mijn lichaam herbeleefde iets wat mijn hoofd niet kon plaatsen. Ik voel vaker dat ik in een herbeleving schiet, maar dat gaat dan gepaard met gedachten en emoties die ik plaatsen kan. Ingrijpende gebeurtenissen die ik bewust heb meegemaakt. Reguleren en herstel gebeurt dan redelijk snel met alle tools die ik in huis heb.
📖 “The Body Keeps the Score” – en deze pijn is pre-verbaal. Het verschil nu is dat ik niet weet wat ik heb meegemaakt, maar mijn lichaam wel. Zoals Bessel van der Kolk schreef: The Body Keeps the Score. De spanning zit in je lichaam.
En dat maakt het zoveel moeilijker te reguleren. Deze pijn is pré-verbaal, er zit geen herinnering op, ik heb er geen verhaal bij.
Ik ‘zit’ met de pijn. Nu niet alleen meer de fysieke pijn, maar ook de pijn van dat baby’tje die ik ooit was.
💞 Ik creëer een veilige haven voor ons en voed ons met onvoorwaardelijke liefde.
De tranen die nu vloeien, droog ik met zijn zakdoek – waarmee hij bij mij als kind mijn tranen droogde. Zijn troostende energie stroomt door mij heen en verzacht mijn pijnlijke lichaam.
🌅 De dag erop sta ik op met bijna geen pijn!
🤝 Practice what you preach– co-regulatie. Ik zette hulpbronnen in om deze diepere laag van verwonding te helen.
Ik sprak met psychologe Judith Nickels, werd geholpen met blokkades in mijn zenuwstelsel door kinesiologe i.o. Barbara Staal, en had verhelderende sessies met paardencoach Martine Schouten.
Mijn continu op gevaar afgestemde zenuwstelsel komt stapje voor stapje tot rust. De pijn is niet helemaal weg en misschien heelt de adoptiewond nooit volledig. Maar ik weet dat ik deze diepere laag van verwonding, mijn blauwdruk kan verzachten met Tender Loving Care 4 self en met hulp van anderen.
🔍 Analyse via de lens van de Polyvagaaltheorie
1. 🤝 Social Engagement / Sociale betrokkenheid (ventrale vagusactivatie)
📌 Fragmenten:
- “Ik creëer een veilige haven voor ons en voed ons met onvoorwaardelijke liefde.”
- “Mijn veilige haven, degene van wie ik onvoorwaardelijke liefde ontving”
- “Co-regulatie – practice what you preach”
- “Ik zette hulpbronnen in…”
🧠 Analyse:
Deze momenten tonen aan dat ik toegang hebt tot de ventrale vagale toestand, waarin sociale verbinding, veiligheid en zelfcompassie mogelijk zijn. Ik schakelt hier bewust hulpbronnen in: gesprekken, aanraking, paarden, therapie, symboliek (zakdoek) 🧸. Dit zijn vormen van co-regulatie en zelfregulatie die bijdragen aan herstel 🌿 en integratie.
2. ⚡ Sympathicus: vecht/vlucht-reactie
📌 Fragmenten:
- “Maandenlang leefde ik in spanning”
- “Mijn lichaam komt tot ontspanning zodat ik nu de fysieke pijn voel van al die maanden ‘aan’ staan.”
- “Iedere keer weer nodigde ik mijn spieren uit te ontspannen…”
🧠 Analyse:
Ik beschrijf een chronisch verhoogde sympathische activatie, waarin mijn zenuwstelsel lange tijd in overlevingsmodus functioneerde 🏃♀️. De ‘aan’-stand wijst op een voortdurende staat van paraatheid. Mijn lichaam gaf pas signalen af (pijn) zodra er enige ontspanning kwam — een bekend fenomeen bij mensen met trauma ⚠️.
3. 🧊 Dorsale vagus: bevriezen / dissociatie / instorting
📌 Fragmenten:
- “Mijn lichaam herbeleefde iets wat mijn hoofd niet kon plaatsen.”
- “Deze pijn is pre-verbaal, er zit geen herinnering op.”
- “Ik zit met pijn.”
🧠 Analyse:
Ik beschrijft hier een toestand van dorsale vagale activatie: het zenuwstelsel schakelt over naar bevriezing, dissociatie of instorting 🕳️. De pijn zonder verhaal, het ontbreken van woorden, het vastzitten in herbeleving zijn tekenen van deze diepere beschermingsreactie. Dit is typerend bij vroegkinderlijk trauma 🧸💔.
4. 🧭 Neuroceptie en veiligheid
📌 Fragmenten:
- “Het verschil nu is dat ik niet weet wat ik heb meegemaakt, maar mijn lichaam wel. “
- Het verlies van mijn veilige haven en onvoorwaardelijke liefde raakte mijn adoptiewond. ”
- “Zijn verlies activeerde die oude blauwdruk van onveiligheid opnieuw.”
🧠 Analyse:
Neuroceptie is de onbewuste detectie van (on)veiligheid. Het verlies van een figuur die onvoorwaardelijke liefde bood 💞, riep een diep pre-verbaal lichaamsherinneringsspoor op. Mijn lichaam herkende een oud patroon van verlies en onveiligheid — een klassiek voorbeeld van een neuroceptieve trigger ⏳.
5. 🔄 Herbeleving / flashback
📌 Fragmenten:
- “Mijn lichaam zit vast in een herbeleving!”
- “Het verschil nu is dat ik niet weet wat ik heb meegemaakt, maar mijn lichaam wel.”
🧠 Analyse:
Dit is een voorbeeld van een somatische flashback: je lichaam herbeleeft iets wat je hoofd niet kan duiden 🌪️. Omdat deze herbeleving niet aan een concreet verhaal verbonden is, vraagt het des te meer traagheid, geduld, co-regulatie en veilige ankers ⚓.
6. ⚖️ Fysiek, emotioneel, mentaal niveau
📌 Fragmenten:
- “wakker met verkrampte handen en spierpijn – Ik ben zo stijf ”
- “moment van intens, diep verdriet dat ik nooit zo eerder heb ervaren ”
- “Ik voelde me emotioneel en mentaal in een gezond rouwproces, maar fysiek ging het steeds slechter.”
- “Ik sprak met psychologe Judith Nickels, werd geholpen met zenuwreset door kinesiologe i.o. Barbara Staal, en had verhelderende sessies met paardencoach Martine Schouten.”
🧠 Analyse:
Ik maakt hier een onderscheid tussen lagen van verwerking. Mentaal en emotioneel begreep ik het verlies, maar fysiek zat er nog een diepere laag 📉. Dit wijst op de noodzaak van lichaamsgerichte therapieën 🧘♀️ bij trauma en rouw, naast een mentale benadering.
7. 💞 Hulpbronnen en co-regulatie
📌 Fragmenten:
- “Ik zette hulpbronnen in…”
- “Zijn troostende energie stroomt door mij heen en verzacht mijn pijnlijke lichaam.”
🧠 Analyse:
Deze passages zijn doordrenkt van het inzetten van zowel interne als externe hulpbronnen 🌸. Ik heb toegang tot innerlijke troost (interne co-regulatie) én zoek verbinding via therapie, diercontact 🐎 en rituelen 🔔. Dat zijn krachtige manieren om het zenuwstelsel te ondersteunen richting balans.
🌱 Samenvattend:
Mijn verhaal is een voorbeeld van hoe traumatische herbeleving, rouw, hechting en lichamelijke herinneringen samenkomen in het autonome zenuwstelsel. De Polyvagaaltheorie biedt hierbij een helder kader:
- 🧠 Neuroceptie = onderbewuste scannen van veiligheid of gevaar → bepaalt of we in verbinding blijven, vechten/vluchten of bevriezen.
- 🤝 Ventrale vagus = herstel, verbinding, co-regulatie
- 🧊 Dorsale vagus = pré-verbale pijn, dissociatie, bevriezing
- ⚡ Sympathicus = verhoogde staat van paraatheid →play, vluchten of vechten
- 💗 Social engagement = Wanneer het zenuwstelsel zich veilig voelt, werken de drie hoofdsystemen samen in een dynamisch, levendig evenwicht.
- 💡Fysiek, emotioneel en mentaal = alle statussen geven signalen waar we naar kunnen luisteren.
Het beschrijft een golvend herstelproces: van overactivatie naar bevriezen naar bewegen 🕊️, van herbeleving naar integratie 🧩, van onveiligheid naar zorg 💗 Niet rechtlijnig maar vol beweging zoals het leven is!
Heb je ooit nagedacht over hoe jouw zenuwstelsel beweegt?
Heb je zelf iets meegemaakt of ben je nieuwsgierig hoe jouw zenuwstelsel beweegt? Welke fysieke, emotionele en mentale signalen jouw lijf je geeft? En hoe je die kunt balanceren. Ik wil graag delen hoe jij deze inzichten ook kunt toepassen in jouw leven, om beter te begrijpen wat jouw lichaam je probeert te vertellen.
Boek een sessie via info@traumastressrelease.com of bel 06-29804532
